Mostar Gezilecek Yerler

Sanıyorum  Balkanlar’da bizi en çok duygulandıran yer, tarihi bağlarımızın olduğu Mostar şehri ve Köprüsü’dür. Yıllardır resimlerden tanıdığımız Mostar Köprüsü’nden geçmek, tam karşımda onu görmek ve şehirdeki bir çok Osmanlı eserini incelemek gerçekten bambaşka bir duyguydu.

Bu yazımda Bosna Hersek Mostar Gezilecek Yerler, Mostar Gezi Rehberi, Mostar’a Nasıl Gidilir, Mostar Köprüsü, Mostar’da Ne Yenir, Mostar’dan Saraybosna’ya Mostar’a Nasıl Gidilir konuları ile Mostar’daki Osmanlı eserleri hakkında bilgiler vermeye çalışacağım.

Mostar Hakkında Bilgiler

Bosna Hersek topraklarının Türk hakimiyetine girmesi Fatih Sultan Mehmed döneminde olmuştur. Evliya Çelebi’nin anlatımında “Mostar” kelimesi Latince’de köprü şehri anlamına geliyormuş. Bunun dışında günümüzde – bazı diğer Balkan dillerinde de olduğu gibi Boşnakça’da da “Most” kelimesi “köprü” anlamına geliyor. Bu durumda Mostar da “köprü bekçisi” gibi bir anlama geliyor. Yazının devamında kulelerden bahsederken köprü bekçilerini açıklayacağım.

Balkan seyahatime çıkmadan önce – daha önceki yazılarımda da dediğim gibi, Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’ni okumuştum. Mostar konusunda Evliya Çelebi, o güne kadar birçok yerde nice köprüler gördüğünü, ancak Mostar Köprüsü’nün en eşsiz köprü olduğunu ve yeryüzünde böyle yüksek bir köprü görmediğini ve hatta, Mostar Köprüsü’ndeki mimarinin, sanatın ve tatlılığın hiç bir köprüde olmadığını söylemektedir.

Kotor’dan Mostar’a Nasıl Gidilir ?

Kotor yazımda bahsettiğim gibi, buradan Mostar’a ulaşım için internetten aramama rağmen direkt araç bulamamıştım. Bir arkadaşımın uyarısıyla ancak döndükten sonra Kotor’dan Mostar’a direkt ulaşım olduğunu öğrendim ve bu otobüs akşam 22:00’de kalkıyor ve 8 saat sürüyormuş. Bu otobüs ayrıca Hırvatistan’a da girmiyormuş. Aynı gün Kotor’dan kalkan diğer iki otobüs ise Hırvatistan üzerinden gidiyormuş. Saat 22:00’de kalkan Jadran Ekspres firmasına ait otobüsün fiyatı ise 37 Euro imiş.

Onun dışında, Kotor’dan Mostar’a gitmek için ya Herceg Novi’ye ya da Podgorica’ya gidip oradan otobüslerle direkt olarak Mostar’a gidilebiliyor. Bu yolu seçmek, benim için fazla ücret ödemek ve daha da önemlisi sabah koşuşturması ve zaman kaybı demekti. Onun yerine Kotor’da kalmış olduğum Old Town Hostel’in Vito tarzı transfer aracıyla 30 Euro karşılığında sabah saat 8:30’da yola çıkıp tam 4 saatte Mostar’a ulaştım.

Eğer otobüs ile Herceg Novi ya da başka bir yerden gidecekseniz ve Schengen vizeniz yoksa, otobüsün Hırvatistan’ın Dubrovnik kentinin üzerinden Mostar’a gidip gitmediğini iyi araştırmalısınız. Daha önce de dediğim gibi, hostelin aracıyla böyle bir sorununuz olmuyor.

Mostar’dan Saraybosna’ya Nasıl Gidilir ?

Mostar’dan Saraybosna’ya gitmek için ise otobüs terminalinden son araç saat 18:15’te kalkıyor. Daha detaylı bilgileri Saraybosna yazımda vereceğim. Bunun dışında, internet araştırmalarım sonucu bulduğum ancak denemediğim 18:57’deki hem daha ucuz hem de daha güzel manzaralı, estetik fotoğraflar çekebileceğimiz tren seçeneği var. Ancak, tren hattı mülteci problemlerinden dolayı şu an askıda. Sorunlar ortadan kalkınca mutlaka yeniden açılacaktır.

Mostar’da Para Bozdurma

Bosna Hersek’in para birimi Konvertibilna Marka ya da kısaca KM olarak geçiyor. Döviz kuru sabit olarak 1 Euro = 1.95 KM şeklinde. Ancak, Bosna Hersek topraklarında kaldığım süre içerisinde gözlemlediğim kadarıyla birçok yer kafasına göre kuru hesaplıyor. Mesela, Saraybosna için otobüs bileti alırken görevli kadın kuru 1.90’dan hesaplarken Saraybosna’da hostele ücreti ödediğimde resepsiyon 1.80’den hesaplamıştı. Başka bir yerde yemek yerken, cebimde KM olmadığından Euro ödemek zorunda kalmıştım. Orası da 1.85’ten hesaplamıştı.

Terminaldeki şoförlerden birine yakınlarda döviz bürosu olup olmadığını sormuştum. O da bana bilet aldığım Autoprevoz firmasını göstermişti. Onun dışında başka görmedim. Bileti aldığımda ben Euro olarak ödemiştim ve kadın bana para üstünü KM olarak vermişti.

Son olarak şunu da söylemeliyim ki, tüm Balkan seyahatim boyunca bana en pahalı yer olarak Bosna Hersek geldi diyebilirim.

Mostar Emanet Bagaj

Mostar’da emanet bagaj vermek için otobüs terminalinde Autoprevoz Bus firmasından bilet alınan yerdeki görevli kadına bagajınızı teslim edebiliyorsunuz. Kadının bulunduğu gişenin sol tarafındaki en köşedeki kapıyı açıp bagajınızı oraya bırakmanızı söylüyor. Emanet bagaj ücreti için ise kadın benden 2 Euro aldı.

Mostar Otobüs Bagaj Ücretleri

Balkanlar’da yine alışık olmadığımız bir şekilde ekstradan alınan bagaj ücretleri Bosna Hersek sınırları içinde de var. Mostar Otobüs Terminali’nden Saraybosna otobüsüne binerken bagajımı teslim ettiğimde benden 1 KM para aldılar.

Karadağ – Bosna Hersek Sınır Geçişleri

Kotor’dan saat 8:30’da yola çıkıp saat 10:05’i gösterdiğinde Bosna Hersek sınırına geldik. İki tarafta toplamda 10 dakika bekledik ve saat tam 12:30’da Mostar’a ulaştık. Yine sınırda, görevli memurla herhangi bir muhatap olma durumu yok. Sorgusuz ve sorunsuz bir geçiş oldu. Bu sınır geçişinde pasaportuma Karadağ tarafından çıkışta Vraćenovići, Bosna Hersek tarafına girişte ise Deleuša damgası vuruldu.

Mostar’da Nerede Kalınır ?

Açıkçası, konaklama gereği duymadığımdan Mostar’ı günübirlik ziyaret ettim. Zaten Mostar’da gezilecek fazla bir yer yok. Maksimum 3-4 saatte gezilecek yerler bitiriliyor. Yine de Mostar’ı gece vakti de görmek isterseniz 1 gece kalabilirsiniz.

Konaklama seçeneklerine ise BURADAN bakılabilir.

Mostar Gezilecek Yerler

En fazla yarım gün veya 1 günde gezilebilecek Mostar Gezilecek Yerler listesini aşağıdaki şekilde sıralayabilirim.

Mostar Köprüsü

Mostar denince ilk akla gelen ve şehre ismini veren yer Mostar Köprüsü’dür. Köprünün yapımına Kanuni Sultan Süleyman döneminde 1557 yılında başlanmış ve 9 yılda bitirilmiştir. Köprüyü yaptıran kişi ise bazı yerlerde yazdığı gibi Mimar Sinan değil, onun öğrencisi Mimar Hayreddin’dir. Hatta bunu belgeleyen 1567 tarihli fermanın resmi de Tara Kulesi’nde bir panoda yer alıyor.

Fatih Sultan Mehmed zamanında burada pek güvenli olmayan zincir köprü varmış ve o zincir köprünün yerine ahşap bir köprü yapılmış. Daha sonra bunun yerine de Mostar Köprüsü inşa edilmiş. 1993 yılında ise Hırvatların bombalaması sonucu yıkılmış.

Mostar Köprüsü, Boşnakça’da “Stari Most” (Eski Köprü) diye geçiyor. Evliya Çelebi’nin anlatımında, eskiden gençler bu köprünün orta yerinden Neretva Nehri’ne atlar ve vezirlerden bahşiş alırlarmış. Günümüzde de, neredeyde 500 sene geçmesine rağmen aynı gelenek devam ediyor. Bu kez gençler, atlamanın şartı olarak turistlerden para topluyor. Kendilerini tatmin edecek parayı bulamazlarsa atlamıyorlar.

Mostar şehri çok fazla turist çeken bir yer ve bazen bu kalabalıktan dolayı adım atacak yer bile kalmıyor desem yeridir. Özellikle, Türk vatandaşların da gerek turlarla olsun gerekse bireysel seyahatleriyle olsun favori mekanlarından biridir. Yalnız, hem Mostar’da hem de Balkanların diğer yerlerinde, değişik milletlerden turist grupları çok gördüm; ama bağırış çağırışlarıyla sakin yerlerin huzurunu bozan da Türkler’den başka bir millet görmedim. Hele, yukarıdaki resmi çektiğim noktaya yakın bir yerde bir liseli gencin “Aa burada köprü var” diye haykırışını ise unutamıyorum.

Mostar Köprüsü’nün ve altından geçen Neretva Nehri civarını aşağıda çektiğim videoda izleyebilirsiniz. Mostar ile ilgili diğer videolar için ise Youtube Kanalıma göz atabilirsiniz.

Mostar Köprüsü’nün iki yanında birer adet kule bulunuyor. Bunlardan yukarıdaki resme göre sağ tarafta bulunan Tara Kulesi, sol tarafta bulunan kule ise Halebiye Kulesi‘dir.

Evliya Çelebi’nin anlatımında, bu kuleler savaş kulesi olarak köprüyü savunmak için yaptırılmış. İçlerinde her türlü cephane, toplar vs varmış. Bu iki kulede, 80’er adet pür silah asker, şehri Tabakhane tarafından gelen (Mostar Köprüsü’nün sol, yani batı tarafı) düşman yağmalamasın diye nöbet beklerlermiş. Her gece belli bir saatten sonra da, iki kulede bulunan sağlam demir kapılar  kapatılıp beriden öteye sadece kuş uçarmış.

Bu kapılar ne oldu diye soracak olursanız, Avusturya-Macaristam İmparatorluğu’nun Bosna’yı işgali sırasında sökülüp müzede sergilenmek üzere Avusturya’ya götürülmüş.

Tara Kulesi’nin girişinden en yukarıya kadar yanılmıyorsam 4 ya da 5 kattı ve bu katlar arasındaki geçiş tahta merdivenlerle yapılıyor. İçeride, Tara Kulesi’nin şekliyle ilgili Osmanlıca yazılmış kitabeler, eski savaş aletleri ve köprünün yapımı ile ilgili çeşitli bilgi panoları ve bu panolarda padişah tarafından köprünün bitirilmesi ile ilgili bir fermanın resmi yer alıyor.

Tara Kulesi’nin giriş 2 KM idi ancak kimse benden para istemedi. Ayrıca, sezonun henüz başlamadığından dolayı mıdır bilmem, görevli kadın ortaya çıkıp bana kulenin saat 15:00’da kapanacağını söyledi. Aşağıda Tara Kulesi’nin en üst kısmının içi ve dışarıya bakan kısa videosunu izleyebilirsiniz.

Halebiye Kulesi’nin içine ise girmedim. Bu kulenin alt tarafında hediyelik eşya satan yerler ve üst tarafında da 1993 yılına ait savaş fotoğrafları sergisi var.

Son olarak Mostar Köprüsü’den geçerken kenarda, savaşta zarar gören köprünün ve kulelerin restorasyonu için hangi devletin ve kurumun ne kadar masraf yaptığı yazıyor. 1996 yılında Türkiye 1 milyon $’lık bağışı Dünya Bankası’na yatırarak ilk kampanyayı başlatmış. Türkiye’nin dışında Hollanda 2 milyon $, İtalya yaklaşık 3.1 milyon $, Hırvatistan 490 bin $, Avrupa Kalkınma Bankası 980 bin $ ve Dünya Bankası 4 milyon $’lık katkı sağlamış.

Köprü Müzesi

Tara Kulesi dibinde olduğu için sanıyorum bu kulenin bir parçası olan bir müze. Burası bir nevi arkeolojik müze gibidir ve içinde savaşta yıkılan köprünün orjinal parçaları, köprü restorasyonu sırasındaki çalışmaları anlatan çeşitli fotoğraflar, görsel ve işitsel materyaller yer alıyor. Burası için de para ödemedim.

Nasuh Ağa Vućijakovic Cami

Otobüs terminali tarafından gelindiğinde ilk karşımıza çıkan camiidir. Camiinin bilgilendirme yazısına göre, Kanuni Sultan Süleyman döneminde yapılmış olan bu camii Mostar’daki üç adet kubbeli camiiden biriymiş. Ayrıca, şu an camiinin yanındaki şehitlik ise bir zamanlar harem olarak kullanılıyormuş. 1992-1995 savaşında camii ağır hasar gördüğü için şehitlerin gömüldüğü yer olmuş.

Karagöz Bey Camii

1557 yılında yapılan bu camii, Mostar’daki en önemli camilerden biridir. Hemen girişte, camiinin 1992-1995 yılında ağır hasar görmüş halinin bir fotoğrafı yer alıyor. Giriş ücreti 5 KM.

Koski Mehmed Paşa Camii

Neretva Nehri’nin kıyısındaki kayaların üzerine 1618 yılında yaptırılan bir camiidir. 1618 tarihi, camiinin girişinde yazan kitabeye göredir. Tourist Info’dan aldığım haritada 1617 yazıyor. Ayrıca emin olmamakla birlikte, Evliya Çelebi’nin “Defterdar Camii” olarak bahsettiği camiinin Koski Mehmed Paşa Camii olduğunu düşünüyorum. Çünkü hem çarşı yakınında hem de Koski Mehmed Paşa’nın kendisi eskiden tımar defterdarıymış.

Bu arada camiye giriş 5 KM yani yaklaşık 2,5 Euro. Bosna Hersek topraklarında beni en sinir eden şey her camiye giriş için para istemeleriydi.

Camii avlusunun ortasında bir de suyu içilebilen güzelce bir şadırvan yer alıyor. Mostar sıcağında burası beni bayağı rahatlatmıştı. Yan tarafta ise, giysilerin satıldığı bazı ufak dükkanlar var. Sanıyorum burası da eskiden medrese olan bölüm. Neretva Nehri kıyısına doğru olan bölümde ise çay bahçesi gibi bir yer bulunuyor.

Keyvan Kahya Camii

1552 yılında yapılan bu camii Mostar şehrindeki en eski camiidir.

Ruznameci İbrahim Efendi Camii

Ruzname eskiden olayların not alındığı günlük, defter vs. şeylere verilen addır. Bu İbrahim Efendi’de Evliya Çelebi’nin de sıklıkla bahsettiği gibi IV. Murad’ın Ruznamecisi olup hayli itibarlı bir kişiymiş. Kendisi ayrıca, Radobolja Nehri’nin sularını Mostar Köprüsü üzerinden tunç künkler ile getirtip çarşı tarafındaki hamam, medrese, cami ve imaretlere ilk su ulaştıran kişidir. İbrahim Efendi’nin camiisi Ose Grebe ve Mostarskog Bataljona caddelerinin birleştiği köşede kalıyor.

Tabačica (Tabakhane) Camii

Mostar Köprüsü’nü geçip biraz ilerledikten sonra sağ tarafta kalan yerdir. Keyvan Bey Hamamı ve Tourist Info’nun hemen yanındaki camiidir. Burası aynı zamanda Hacı Kurtova Camii olarak da geçiyor. 16. yüzyılda yapılan bu camiiye giriş için tam 5 KM istiyorlar.

Tabakhane Camii’nin karşı tarafında bir camii ve Koski Mehmed Paşa Camii’nin ilerisinde sanıyorum kullanıma açık olmayan bir camii daha var ama isimlerini öğrenemedim.

Keyvan Bey Hamamı

Tabakhane Camii’nin hemen yanında bulunan bu hamam günümüzde müze olarak kullanılıyor.

Eğri Köprü

Boşnakçası Kriva Cuprija olan bu köprü Tabakhane Camii’nin karşısında ismini öğrenemediğim bir caminin yakınında bulunur. Radobolja ve Neretva Nehirlerinin birleştiği yere yaklaşık 100 metre geride inşa edilen bu köprünün tarihine her ne kadar 1558 dense de, okuduğum bazı tarihi kaynaklarda daha eski olduğundan bahsediliyor.

Bišćevića Evi

1635 yılında yapılmış orjinal bir Türk evidir ve mükemmel bir şekilde korunmuştur. Bišćevića Evi’nin avlusuna girmeden hemen sol kenarda bulunan hediyelik eşya satan dükkan sahibi, güzel Türkçesiyle ev hakkında harika bilgiler veriyor.

Kujundžiluk Çarşısı

Türkçe’ye Kuyumcular Çarşısı olarak çevirmemiz gerekirken birçok yerde Bakırcılar Çarşısı olarak geçiyor. Her çeşit hediyelik eşyanın bulunduğu ve yürümesi hoş bir çarşıdır.

Müslüm Bey Konağı

Bildiğim kadarıyla burası hem otel hem de müze olarak kullanılıyor. İçeriye girmedim ancak girişinin 4 KM olduğunu hatırlıyorum.

Hersek Müzesi

Mostar ile ilgili çeşitli tarihi fotoğrafların vs. olduğu küçük bir müzedir. Saat 14:00’a kadar çalıştığı için ben oraya gittiğimde kapalıydı.

Mostar şehrinde görülmesi gereken başlıca yerler bu saydıklarımdır. Bunların dışında yine eski bir Osmanlı evi olan Kajtaz Evi, birkaç adet kiliseler ve şehir merkezinin biraz dışındaki bazı yapılar da görülebilecek yerlerdendir.

Boşnak Dili

Boşnakça da Balkanlar’daki diğer diller ile birbirine yakındır. Mostar şehri turistik bir yer olduğundan şehir merkezinde İngilizce bilen kişilere ve ayrıca Türkçe bilen kişilere de rastlayabilirsiniz. Otobüs terminaline yakın yerlerde ise genelde İtalyanca konuşmalar duydum.

Ulcinj yazımda yazdığım temel bazı kelimeler Bosna Hersek için de geçerli. Oraya da göz atabilirsiniz.

Mostar’da Ne Yenir ?

Mostar’a günübirlik geldiğim için ve restorantlarda zaman kaybetmemek için börek, çörek tarzı şeylerle açlığımı yatıştırdım. Otobüs terminalinden gelirken ışıkların hemen sol tarafında ilk karşıma çıkan “Pekara”dan 1 Boşnak böreği + 1 meyve suyu aldım ve toplamda 3,20 KM ödedim.

Onun dışında Mostar Köprüsü’nün orada dondurma satan birçok yer var. Külah dondurma için 1 topu 1 KM ya da 0,50 Euro olarak satıyorlar.

Restorant ve çay bahçeleri Mostar Köprüsü’nün civarında yoğundur. Buraları da deneyebilirsiniz. Ben denemediğim için fiyat konusunda bilgi veremeyeceğim.

Mostar için anlatacaklarım bu kadar. Bir sonraki yazımda Mostar’dan Saraybosna’ya ulaşım ve Saraybosna’da gezilecek yerler ile ilgili izlenimlerimi aktarmaya çalışacağım.

Mostar Araç Kiralama

Mostar’da araç kiralama seçeneklerine BURADAN ulaşabilirsiniz.

Seyahat fotoğraflarım ve videolarım için beni sosyal medya hesaplarımdan da takip edebilirsiniz.

INSTAGRAM : @seqununseyahatnamesi

FACEBOOK : https://www.facebook.com/seqununseyahatnamesi

YOUTUBE : http://www.youtube.com/Seqununseyahatnamesi